جایگاه مؤسسات حفاظتی و مراقبتی در قانون
مقدمه:
موضوع مشاركت مردم در عرصه‌هاي مختلف زندگي اجتماعي، سابقه‌اي به قدمت عمر بشر دارد. انسان در طول تاريخ همواره به صورت جمعي زندگي كرده است و در قالب گروه‌هاي مختلف حيات اجتماعي متفاوتي از خود به نمايش گذاشته است.
از مصاديق بارز اين مشاركت در كشور ما حضور آگاهانه، مردم ايران در پيروزي انقلاب اسلامي و صحنه‌هاي اجتماعي و سياسي مانند هشت سال دفاع مقدس مي‌باشد.
با توجه به اين واقعيت، نيروي انتظامي به عنوان متولي نظم و امنيت مي‌تواند از اين انرژي بالقوه مردمي استفاده نمايد و رويكرد امنيت پايدار و مردمي و افزايش نقش ارزنده مشاركت مردم در تقويت امنيت عمومي بيشتر مورد توجه قرار گيرد.
در این نوشتار به صورت مشروح جایگاه قانونی موسسات به صورت دسته بندی ارائه می گردد تا علاقمندان و کارفرمایان محترم به صورت کامل با این موسسات آشنا شوند و با آگاهی بیشتر حفاظت از موضوعات ارزشمند خود را به این موسسات واگذار کنند و همچنین حدود اختیارات و مسئولیتهای این موسسات را بدانند و در این چارچوب نیازهای حفاظتی خود را از این بخش مرتفع سازند.
بخش اول: امنیت
برابر بند الف ماده 3 آیین‌نامه ماده 122 قانون برنامه چهارم توسعه، یکی از وظایف مؤسسات حفاظتی و مراقبتی «تقویت امنیت عمومی و پیشگیری از وقوع جرایم با بهره‌گیری از تجهیزات و فناوری‌های نوین و نیروهای مردمی» می‌باشد.
در بند ب این ماده «جلب مشارکت مردم در برقراری امنیت عمومی» تصریح گردیده است و در بند ج همین ماده «افزایش احساس امنیت در جامعه با گسترش حضور عوامل حفاظتی و انتظامی و بهره‌گیری از متخصصان و صاحب نظران با تجربه نیروهای مسلح و دستگاه‌های امنیتی» از وظایف مؤسسات لحاظ گردیده است.
با مرور این بندهای آئین‌نامه مشخص می‌شود محور این آیین‌نامه امنیت است که موضوعات تقویت امنیت عمومی، مشارکت مردم برای امنیت و افزایش احساس امنیت سرفصل‌های آئین‌نامه در حوزه امنیت است.
تعریف امنیت عمومی:
«وضعیتی که ضمن حفظ و حراست از ارزش‌های اساسی و هنجارهای جامعه، عامه مردم از تعرض و تعدی نسبت به جان، مال، عِرض و ناموس خود در امان باشند».
ارتقای امنیت:
زمینه ارتقای امنیت اجتماعی از بین بردن زمینه‌های تهدید علیه هویت جمعی جامعه است. بنابراین، نخستین راه‌حل برای تقویت امنیت، مقابله با عوامل بر هم زننده امنیت می‌باشد. پس از رویارویی و نابودی عوامل تهدید، باید کاری کنیم که عوامل تهدید کننده مهار شوند تا امکان رشد و بروز و ظهور نداشته باشند.
مقابله با تهدید:
مرحله بعدی، پیشگیری و پیش‌بینی تهدیدات آینده است که شناسایی شوند و راه‌کار مناسب ارائه شود. آخرین مرحله، به دست آوردن آمادگی برای مقابله با تهدیدات است به طوریکه غافلگیر نشوند و عده و عده مناسب مقابله را فراهم سازند.