نگهبان محله یا همان پلیس محله دارای ویژگی‌های خاص خود می‌باشد که او را از سایر مستخدمین شرکت‌ها متمایز می‌سازد.
سه نوع ویژگی برای پلیس محله دیده شده که به ترتیب زیر می‌باشد:
- ویژگی‌های قانونی
جایگاه پلیس محله یا نگهبان محله در قانون
در بند ز ماده 5 آیین‌نامه اجرایی ماده 122 قانون برنامه چهارم توسعه تحت عنوان کارکنان چنین آمده است:
«کارکنان به افرادی اطلاق می‌شود که در امور اداری و اجرایی مؤسسات و دفاتر شاغل خواهند شد و نگهبانان و هم افرادی هستند که برابر ضوابط مندرج در این آیین‌نامه توسط مؤسسات بکارگیری شده و براساس قرارداد منعقده، وظیفه برقراری امور حفاظتی و مراقبتی را عهده‌دار هستند.»
برابر این بند مؤسسات باید نگهبانان محله را برابر ضوابط بکارگیری کنند و سپس قرارداد منعقد کنند و از آن‌ها در راستای برقراری امور حفاظتی و مراقبتی استفاده کنند.
ماده 8 آیین‌نامه یاد شده شرایط مؤسسین و اعضای هیئت مدیره، مدیران، کارکنان و نگهبانان باید دارای شرایط زیر باشند.
«الف- داشتن تابعیت ایرانی.
ب- اعتقاد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی.
ج- نداشتن عضویت و وابستگی به احزاب و گروه‌های سیاسی ضد انقلاب، معاند و غیرقانونی و نداشتن سابقه سوء امنیتی (با تأیید مراجع ذیصلاح).
د- نداشتن سوء شهرت به تشخیص ناجا.
ه- نداشتن سوء پیشینه کیفری موثر براساس اسناد موجود در مبادی ذیربط ناجا.
و- نداشتن اعتیاد به مواد مخدر و مواد روانگردان با تأیید واحدهای بهداشتی و درمانی تأیید شده توسط ناجا.
ز- داشتن سلامت جسمی و روانی برابر تأیید واحدهای درمانی تعیین شده توسط ناجا (به نحوی که توانایی انجام وظایف محوله را داشته باشند.)
ح- داشتن کارت پایان خدمت و یا معافیت برای افراد مذکور.
ط- داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم برای کارکنان و خواندن و نوشتن برای نگهبان و سایر نیروهای شاغل در مؤسسه.»
با توجه به موارد بالا، بکارگیری اتباع بیگانه و نگهبان افغان در مؤسسات ممنوع می‌باشد. توصیه می‌شود مجتمع‌ها و شرکت‌ها و محلات از نگهبانان تحت پوشش مؤسسات استفاده کنند زیرا در صورت بروز هرگونه حادثه، مؤسسات چون برابر ضابطه عمل می‌کنند، هیچگونه تبعاتی برای کارفرما ندارد و مؤسسه پاسخگوی عملکرد مأموران حفاظتی خود می‌باشد.
- ویژگی‌های فردی
الف- انضباط و وقت‌شناسی
پلیس‌یار یا نگهبان باید در ساعت مقرر در محل کار حضور داشته باشد زیرا در صورت تأخیر یا عدم حضور، ممکن است حادثه‌ای رخ بدهد که خسارتی جبران ناپذیر به وجود آید. موضوع دیگر در وقت‌شناسی این است که اگر با تأخیر در محل خدمت حاضر شود، شیفت نوبت بعدی دچار مشکل می‌شود و یا کارفرما نسبت به مؤسسه بدبین خواهد شد. اصولاً انضباط و وقت‌شناسی در ذات نگهبانی نهفته است و در نزد افراد جامعه یک نگهبان را فردی منظم و مرتب و وقت‌شناس می‌دانند و انتظار تأخیر و عدم حضور از این قشر زحمتکش را ندارند.
ب- دارای بهره هوشی بالا
بهره هوشی نگهبان محله باید از حد متوسط سایر افراد بیشتر باشد. سرعت عمل در تصمیم‌گیری، مقابله با بحران‌ها و داشتن قوه تجزیه و تحلیل از حوادث و رخدادها یک ویژگی متمایز پلیس محله است که در استخدام آن‌ها باید مدنظر قرار گیرد.
پ- اخلاق خوب
یک نگهبان از آنجا که با اقشار مختلف مردم با خصوصیات متفاوت سر و کار دارد باید اخلاق خوبی داشته باشد و دارای سعه صدر، صبر، متانت و مدارا باشد که اگر فردی به هر علت ملتهب بود یا از شرایط محیط به هر دلیل ناراحت بود با رفتار مناسب او را به آرامش دعوت کند و حرارت ناشی از ناراحتی فرد ملتهب را کاهش دهد. لبخند و استفاده از واژه‌های محبت‌آمیز در این مواقع کارساز می‌باشد.
ت- آگاهی از شرایط محل مورد حفاظت
شناخت محیط محل مأموریت، افراد، وظایف، جایگاه‌ها، مراجعین و حتی شناخت جغرافیای محل نگهبانی نقش به‌سزایی در انجام وظیفه نیروها دارد.
ث- دلسوز در کار
یکی از ویژگی‌های مهم شغل نگهبانی و حراست، دلسوزی و تعهد در انجام وظیفه است. نگهبان نباید صرفاً منتظر اتمام ساعت کار و ترک محل کار باشد بلکه باید به تمام رخدادهای حوزه نگهبانی توجه داشته باشد و دلسوزی لازم را در انجام وظیفه انجام دهد. نگهبانان و محافظین از آنجا که امانتدار هستند باید در کار خود در تمام ساعات شور و نشاط و علاقه داشته باشند و کار را از خود بدانند.
ج- قاطعیت
از دیگر ویژگی‌های مأمورین حراست و نگهبانان، قاطعیت و جدی بودن در اجرای قوانین، مقررات و ضوابط است. مَثَل معروفی است که «ترحم بر پلنگ تیزدندان ستمکاری بود بر گوسفندان». در انجام قاطعیت، متخلفین و هنجارشکنان حتماً مقاومت می‌کنند و اینجاست که نگهبان و افسر حفاظت باید سستی به خرج ندهد و در تمام ایام، مثل روز اول کار را با جدیت انجام دهد.
چ- رعایت شخصیت و حیثیت افراد
اعتقاد به کرامت انسان‌ها و رعایت شأن و جایگاه افراد، ریشه در باورهای مذهبی ما دارد. در همه ادیان این مهم جزو رفتارهای هر انسانی است و احترام و رعایت حیثیت تأکید فراوان شده است. به این ترتیب نگهبان نیز باید جایگاه انسانی هر فردی را نگه دارد و از بی‌اعتنایی و کوچک شمردن افراد خودداری کند.
ح- امانتدار بودن
حقیقت‌گویی، راستگویی و امانتداری نیروی حفاظت باعث می‌شود مدیران از این بابت نگران نباشند و با اطمینان‌خاطر به امور مدیریتی خود بپردازند و از بابت حفظ اموال و موضوعات ارزشمند خود آسودگی‌خاطر داشته باشند. اصولاً اطمینان مدیریت از بابت نگهبان از اصول مهم شغل نگهبانی به شمار می‌رود.